Co to jest system sygnalizacji pożarowej?

SYSTEM SYGNALIZACJI POŻARU

Wyposażenie obiektu w system sygnalziacji pożarowej moze być wymagane ze względu na konieczność spełnienia wymagań ochrony przeciwpożarowej. Jednocześnie co raz cześciej firmy ubezpieczeniowe wskazują na koniecznosć montażu tego typu urządzeń.

Obiekty, w których obowiązkowe jest stosowanie systemu sygnalizacji pożaru wymienione zostaływ § 8 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 nr 109, poz. 719 ze zm.). 

 

SYSTEM SYGNALIZACJI POŻARU – ELEMENTY

            

Najważniejszym elementem systemu sygnalizacji pożaru jest centrala sygnalizacji pożarowej (CSP). Producenci systemów posiadają w swoim asortymencie urządzenia o różnych pojemnościach i możliwościach konfiguracji w zależności od potrzeb. Dzięki temu elementowi systemu sygnalizacji pożarowej jesteśmy w stanie skonfigurować i dopasować praktycznie każdy scenariusz pożarowy w zależności od potrzeb użytkownika oraz od potrzeb sterowania innymi systemami bezpieczeństwa zainstalowanymi w obiekcie. Przy wyborze centrali pożarowej warto rozważyć czy w przypadku rozbudowy systemu nie będzie konieczna wymiana na bardziej zaawansowaną. Każda centrala adresowalna posiada moduły lub pakiety liniowe/pętlowe pozwalające na podłączenie linii dozorowych. Na jednej „linii” umieszcza się elementy detekcji takie jak automatyczne czujki pożarowe, ręczne ostrzegacze pożarowe, moduły o różnej liczbie wejść i wyjść pozwalające na sterowanie i kontrolę urządzenia ppoż, czy sygnalizatory adresowalne. Linie dozorowe możemy podzielić na promieniowe oraz pętlowe. Linia dozorowa promieniowa charakteryzuje się tym, że zasilanie do poszczególnych elementów linii odbywa się w sposób szeregowy i przecięcie przewodu lub uszkodzenie elementu skutkuje wyłączeniem dalszej części linii. Linia dozorowa pętlowa charakteryzuje się tym, że elementy liniowe zasilane są z dwóch stron, dzięki temu przerwa w obwodzie czy też uszkodzenie elementu nie wyklucza dalszej części linii ponieważ jest ona zasilana z drugiej strony.

 

Kolejnymi elementami systemu sygnalizacji pożaru są detektory automatyczne, czyli tak zwane czujki pożarowe. Czujki w zależności od potrzeb i lokalizacji, w której mają być zainstalowane, możemy podzielić na:

• czujki dymu - optyczne i jonizacyjne (punktowe, liniowe),

• czujki ciepła - różniczkowe i nadmiarowe,

• czujki płomienia - na ultrafiolet i na podczerwień,

• czujki iskier,

• czujki tlenku węgla,

• czujki tlenku azotu,

• czujki zasysające.

Czujki pożarowe mogą posiadać nawet kilka sensorów wykrywających różne oznaki pożaru. Określa się je mianem czujek wielosensorowych. Dodatkowo czujki punktowe instalowane są w gniazdach, co umożliwia ich łatwe wyjęcie w celu naprawy lub wymiany. 

 

IZOLATORY ZWARĆ

Elementami wpływającymi na niezawodność systemu sygnalizacji pożaru są izolatory zwarć. Umożliwiają one odłączenie uszkodzonej części linii lub pętli dozorowej poprzez przerywanie obwodu. W przypadku systemów adresowalnych większość elementów liniowych posiada wbudowany izolator zwarć. W przypadku zwarcia w systemach sygnalizacji pożarowej, pętlowych nie następuje przerwa w linii dozorowej, ponieważ układ jest zasilany z dwóch końców przewodu. Dopiero dwukrotne przerwanie obwodu eliminuje określoną część linii z działania. Według przepisów centrala powinna być zasilana z przed przeciwpożarowego wyłącznika prądu. Dodatkowo w centrali instaluje się akumulatory pozwalające na pracę systemu sygnalizacji pożaru w przypadku braku podstawowego źródła zasilania. Niektóre elementy takie jak np. sygnalizatory akustyczne adresowalne posiadają swoje zapasowe źródło zasilania jakim jest bateria zainstalowana w gnieździe sygnalizatora, w przypadku braku zasilania podstawowego jakim jest dla sygnalizatora centrala, sygnalizator w trakcie alarmu II stopnia wykorzystuje awaryjne źródło zasilania aby nie obciążać centrali i umożliwić jej jak najdłuższy okres działania bez zasilania podstawowego z sieci elektroenergetycznej. 

            

URZĄDZENIA WYKONAWCZE ­– współpracujące z systemem sygnalizacji pożaru

 

W skład systemu przeciwpożarowego wchodzą także urządzenia wykonawcze. Sterowane są za pomocą modułów z przekaźnikami i kontrolowane przez centralę pożarową. Posiadają zestyki umożliwiające podłączenie zasilania zewnętrznego i sterowania urządzeniami takimi jak klapy dymowe, sygnalizatory, zawory, instalacje gaśnicze, kontrola dostępu i inne. Urządzenia przeciwpożarowe mogą być nadzorowane, czyli możliwa jest kontrola ciągłości linii i zgłaszanie przez daną instalację uszkodzeń. 

Do podłączenia i zasilania wszystkich elementów instalacji wykorzystywane są linie dozorowe, linie sygnałowe czy linie kontrolne. Od ich jakości zależy prawidłowe funkcjonowanie systemu. W tym celu wykorzystuje się kable unieplanione bądź niepalne. Podczas projektowania systemu ppoż. należy wziąć pod uwagę takie podstawowe parametry linii lub pętli dozorowej jak: dopuszczalna długość; dopuszczalna minimalna rezystancja, dopuszczalna liczba czujek na linii.

 

ZASADA DZIAŁANIA SYSTEMU sygnalizacji pożarowej

            

Niezależnie od producenta systemu ppoż., zasada działania jest taka sama, w Polsce poniekąd wymuszona przez szereg przepisów i norm jakie muszą spełniać wszystkie elementy składowe instalacji sygnalizacji pożarowej. Głównym zadaniem SAP jest jak najszybsze wykrycie zjawiska pożarowego (dymu, ognia, temperatury, innych produktów spalania) poprzez czujki automatyczne lub ręczne ostrzegacze pożarowe.

Sygnał z czujki lub przycisku ROP przekazywany jest do centrali systemu sygnalizacji pożarowej. Centrala, po otrzymaniu sygnału, ma za zadanie wdrożenie procedur scenariusza pożarowego tzn. uruchomienie elementów systemu, odpowiedzialnych za rozgłaszanie alarmu czy sterowania innych systemów przeciwpożarowych takich jak: systemy oddymiania, przeciwpożarowe klapy odcinające, stałe urządzenia gaśnicze, bramy i drzwi ppoż. i wiele innych. Poprzez urządzenia transmisji alarmu sygnał może być przekazywany  do najbliższej jednostki Państwowej Straży Pożarnej. Obecnie najczęściej stosuje się system adresowalny, pozwalający na precyzyjne wskazanie miejsca powstania pożaru.  Nie jest to możliwe w przypadku systemów konwencjonalnych, gdzie adresem była jedna linia, na której mogło znajdować się maksymalnie 32 elementy detekcji. 

 

PROJEKTOWANIE SYSTEMÓW SYGNALIZACJI POŻAROWEJ

     

Nie zostały wydane przepisy regulujące projektowanie systemu sygnalizacji pożarowej w Polsce na podstawie jednego, obowiązkowego standardu projektowania. Podczas projektowania systemów przeciwpożarowych wykorzystana może być specyfikacja techniczna PKN-CEN/TS 54-14 "Wytyczne planowania, projektowania, instalowania, odbioru, eksploatacji i konserwacji" oraz wytyczne Centrum Naukowo - Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej oraz Instytutu Techniki Budowlanej. Wytyczne PKN ujednolicają zasady projektowania, montażu i konserwacji z obowiązującymi w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Podczas projektowania systemu przeciwpożarowego ważnym parametrem, pozwalającym na wybór odpowiedniej czujki, jest przydatność czujki do wykrywania konkretnego typu pożaru. W tym celu czujki sprawdzane są podczas pożarów testowych oznaczanych TF1 - TF8. Każdy z pożarów charakteryzuje się innymi cechami dotyczącymi rodzaju spalanego materiału, wzrostu temperatury, wydzielania dymu, prędkości wznoszenia, widzialności dymu, wydzielania tlenku węgla CO.

Projektując systemy przeciwpożarowe możliwe jest zastosowanie wybranego zakresu ochrony. Ochrona całkowita – instalacja systemu sygnalizacji pożaru obejmuje cały budynek z wyjątkiem pomieszczeń, gdzie nie wymaga się jej stosowania. Do takich miejsc zalicza się łazienki, szyby instalacyjne o przekroju mniejszym niż 2 m², rampy dostawcze bez zadaszenia, chłodnie artykułów spożywczych bez wentylacji o kubaturze mniejszej niż 20 m³, puste przestrzenie budowlane przy spełnieniu odpowiednich warunków. Ochrona strefowa - obejmuje tylko wybrane strefy w budynku ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia pożaru np. pomieszczenia zagrożone wybuchem, magazyny. Granice ochrony strefowej powinny pokrywać się z granicami stref pożarowych. Ochrona dróg ewakuacyjnych - celem tego zakresu ochrony jest szybkie zaalarmowanie osób o wystąpieniu pożaru, tak, aby w sposób bezpieczny mogli opuścić zagrożony obszar. Ochrona lokalna - realizowana do dodatkowego zabezpieczenia, przez system sygnalizacji pożaru, miejsca o szczególnym zagrożeniu pożarowym np. w wyniku prowadzonego procesu technologicznego. 

Budynek, dla którego projektowany jest system przeciwpożarowy powinien zostać podzielony na strefy dozorowe. Najczęściej stosowany jest podział przypisujący oddzielne strefy dozorowe dla każdego z pomieszczeń w obiekcie. 

 

NAJCZĘSTSZE BŁĘDY W PROJEKTOWANYCH systemach sygnalizacji pożaru

Złe zaprojektowanie i instalacja systemu sygnalizacji pożaru może przysporzyć więcej problemów niż korzyści. Generowanie dużej ilości fałszywych alarmów może być uciążliwe dla użytkownika ale także dla organów państwowych takich jak Państwowa Straż Pożarna, ponieważ każdy nawet fałszywy alarm musi być skontrolowany przez jednostkę jeżeli obiekt jest podłączony do urządzenia transmisji alarmu (UTA), dzięki któremu informacje o alarmie pożarowym przekazywane są do najbliższej jednostki PSP czy też do zewnętrznej stacji monitoringu.

 Do najczęstszych błędów popełnianych nie tylko w fazie projektowania SAP należą:

• Zły dobór elementów detekcji - niedopasowanie rodzaju czujek do pierwszych przypuszczalnych symptomów pożaru;

• Niekompletna matryca sterowań opracowana na podstawie scenariusza pozarowego;

• Niezgodne z DTR umiejscowienie czujek pożarowych,

• Zły dobór przewodów oraz nieprawidłowe położenie tzw. zespołów kablowych,

• Zastosowanie elementów systemu sygnalizacji pożaru nie posiadających wymaganych certyfikatów i dopuszczeń,

• Nierzetelne podłączenie fizyczne instalacji.

 

 

Nasza firma specjalizuje się w systemach bezpieczeństwa od wielu lat, mamy najlepiej wykwalifikowanych specjalistów w tematyce projektowania oraz instalacji systemu sygnalizacji pożaru. Uruchamiane przez nas systemy SAP cechują się niezawodnością i trwałością. Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą.